Τζελίνα Χαρλαύτη, Κατερίνα Παπακωνσταντίνου (επιμ.)
Κέδρος, Αθήνα 2013
Τύπος: Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Τα τελευταία σαράντα χρόνια οι Έλληνες κατέχουν τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο, μεγαλύτερο από εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γερμανίας, της Κίνας ή της Ιαπωνίας. Ωστόσο οι αρχές της ανάπτυξης της σύγχρονης ελληνόκτητης ναυτιλίας εντοπίζονται στον 18ο αιώνα. Οι 1.800 ναυτικές οικογένειες από σαράντα νησιά και λιμάνια του Ιονίου και του Αιγαίου τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης είχαν ένα στόλο από 1.000 μεγάλα ποντοπόρα εμπορικά ιστιοφόρα, τον μεγαλύτερο στόλο της Μεσογείου που εμπορευόταν και στον Ατλαντικό. Το βιβλίο βασίζεται σε πολυετή και πρωτότυπη έρευνα σε τριάντα αρχεία επτά χωρών, σε έξι διαφορετικές γλώσσες, με τη συλλογική εργασία μιας διεθνούς ομάδας είκοσι ερευνητών που ανασυγκρότησε τη ναυτιλία των Ελλήνων σε όλο της το εύρος σε αυτή την πρώιμη περίοδο. Για τις ανάγκες της έρευνας δημιουργήθηκε βάση δεδομένων με την κίνηση περίπου 15000 πλοίων, μέσα από την οποία έγινε εφικτό να ανασυσταθεί η πορεία του στόλου, η κίνηση των πλοίων, οι τόποι από τους οποίους κατάγονταν οι καπετάνιοι, η σημαία που έφεραν, τα λιμάνια που επισκέπτονταν και ο οπλισμός που έφεραν. Τα κείμενα των συντελεστών του τόμου βασίζονται στην εκτεταμένη αρχειακή έρευνα και στον συνδυασμό των επιμέρους αρχειακών πηγών. Φωτίζονται πτυχές της προεπαναστατικής ναυτιλίας και αναζητούνται απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την ανάπτυξη και την επέκταση του στόλου που τον γνωρίζαμε ως σήμερα ως στόλο των τριών επαναστατημένων νησιών, της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών. Αποδεικνύεται ότι δεν ήταν μόνο αυτά τα νησιά ούτε ο στόλος τους ο μοναδικός την εποχή εκείνη που δρούσε. Έχει προηγηθεί η εντυπωσιακή ναυτιλιακή ανάπτυξη περιοχών του Ιονίου και η συνακόλουθη ανάπτυξη νησιών και περιοχών του Αιγαίου, με τα πλοία και τους ναυτικούς τους το 1821 να είναι έμπειροι, ετοιμοπόλεμοι και ιδιαίτερα επιτυχημένοι.

 

Βιβλιοκριτικές

Βασίλης Κρεμμυδάς: Μνήμων 33 (2014), σ. 314-321.

Maria Christina Chatziioannou: The Historical Review / La Revue Historique, vol. XI (2014), p. 193-196. http://historicalreview.org/index.php/historicalReview/article/view/336

Τζελίνα Χαρλαύτη, "Μια επιβεβλημένη απάντηση", Μνήμων 34 (2015), σ. 302-321.