Δόμνα Ιορδανίδου
Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2021
Τύπος: Διατριβές

Στόχος της διατριβής είναι να ρίξει φως στην κατάσταση που δημιουργήθηκε στο χώρο των μεταλλείων στην Ελλάδα μετά την προσάρτηση της Μακεδονίας ως αποτέλεσμα των Βαλκανικών πολέμων και της Θράκης μία δεκαετία αργότερα και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεκινώντας με την κατάσταση που επικράτησε στην περιοχή κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας μέσα από τα μάτια περιηγητών και γαιοεπιστημόνων,  μέσα από νομικά κείμενα και τον γαλλόφωνο τύπο επικεντρώνομαι ειδικότερα στην κατάσταση που επικράτησε κατά την  περίοδο της ύστερης Οθωμανικής κυριαρχίας όταν στη Μακεδονία εμφανίστηκαν στην περιοχή 4 εταιρίες (προσωπικές ή ανώνυμες). Κατόπιν παρακολουθώ την τύχη αυτών των εταιριών όταν η περιοχή αποτελεί πλέον μέρος της ελληνικής επικράτειας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο λιγνίτη, το ενεργειακό ορυκτό που υπήρχε στη Μακεδονία και στη Θράκη ξεκινώντας από τη συζήτηση που άρχισε μεταξύ των ειδικών ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, το λεγόμενο «λιγνιτικό ζήτημα». Σημαντική παράμετρο αποτελεί και η εμφάνιση των λεγόμενων «εθνικών μεταλλείων», μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται πολλά λιγνιτωρυχεία. Στο θέμα της ιδιωτικής χρηματοδότησης σημαντικό στοιχείο αποτελεί η επένδυση βρετανικού κεφαλαίου, όπως π.χ. στην περίπτωση των ορυχείων λευκόλιθου. Ο χρυσός από την άλλη αποτελεί ένα πεδίο που προκαλεί το ενδιαφέρον εντοπίων και ξένων ονειροπόλων, καιροσκόπων και επενδυτών. Το τελευταίο κεφάλαιο της διατριβής αποτελεί η εξέταση σχετικά με το εργατικό δυναμικό των μεταλλείων στην συγκεκριμένη περιοχή και περίοδο. Ανακεφαλαιώνοντας αν θέλουμε να δώσουμε το στίγμα των μεταλλείων στην Βόρεια Ελλάδα στην προαναφερόμενη περίοδο, μπορούμε να πούμε ότι ήταν ενδεικτική η κυριαρχία μικρών επιχειρήσεων με λίγους εργάτες και μικρά κεφάλαια, χωρίς τεχνολογικές καινοτομίες. Τα προϊόντα των μεταλλείων, εκτός του λιγνίτη, είχαν αποδέκτη τις διεθνείς αγορές, οπότε η τύχη τους εξαρτιόταν κατά πρώτο λόγο από αυτές. Δεν λείπουν βέβαια και οι μεγάλες εταιρίες που χρησιμοποιούν τεχνολογικό εξοπλισμό και εντοπίζονται σε δύο περιοχές: στην Χαλκιδική και στη νήσο Θάσο.

 

Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Λήδα Παπαστεφανάκη