Καπετανάκης Παναγιώτης
Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Ιστορίας
Τύπος: Διατριβές

Η εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Προγράμματος Ενίσχυσης Ερευνητικού Δυναμικού (Π.Ε.Ν.Ε.Δ.) – 2003», η λειτουργία του οποίου ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2005, με ανάδοχο το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και υπό την επιστημονική επίβλεψη και ευθύνη της αναπληρώτριας καθηγήτριας του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Τζελίνας Χαρλαύτη. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτήθηκε κατά 75% από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), και κατά 25% από κονδύλια του Ελληνικού Δημοσίου (ενταγμένο στα πλαίσια του Μέτρου 8.3 – Δράση 8.3.1 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα», Γ΄ Κ.Π.Σ. 2000-2006), ενώ το χρηματοδοτούμενο έργο φέρει τον τίτλο, «Οι ελληνικοί ναυτότοποι: Ανάδειξη και διαχείριση της ναυτιλιακής κληρονομιάς του Ιονίου και του Αιγαίου».

Η διατριβή καταπιάνεται με τη μελέτη των συνθηκών ένταξης των, υπό βρετανική προστασία, Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων (1815-64) και των λιμανιών τους, στις οικονομικές και εμπορικές δομές του βόρειου Ατλαντικού και, ειδικότερα, στις οικονομικές και εμπορικές δομές της Μεσογείου, κατά την εποχή του 19^ου αιώνα. Παράλληλα, επιχειρείται η εξέταση των όρων συγκρότησης, λειτουργίας και ανάπτυξης της, υπό ιονική σημαία, ποντοπόρου, εμπορικής ναυτιλίας των υπηκόων του Ιονίου Κράτους, καθώς και η μελέτη της συμμετοχής της τελευταίας στον καταμερισμό εργασίας του μεσογειακού και, εν γένει, του ευρωπαϊκού, θαλάσσιου εμπορίου, κατά την περίοδο του 19^ου αιώνα. Κύρια αρχειακή πηγή έρευνας υπήρξε η Επίσημος Εφημερίς του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, που εκδιδόταν κατά την διάρκεια ύπαρξης της βρετανικής προστασίας στα Επτάνησα.

Στόχος της διατριβής είναι η ανάδειξη της θέσης και του ρόλου των επτανησιακών λιμανιών στις εμπορικές οδούς, τοπικές, υπέρ-τοπικές και διεθνείς, που διέσχιζαν τη Μεσόγειο, κατά την περίοδο ύπαρξης του Ιονίου Κράτους, καθώς, και η ανάδειξη των παραγόντων εκείνων, που επέτρεψαν σε μία περιφερειακή, εμπορική ναυτιλία ενός μικρού (από άποψη γεωγραφικής και πληθυσμιακής έκτασης) και υπό ξένη προστασία, κράτους, όπως είναι η υπό εξέταση περίπτωση του Ιονίου Κράτους, να λειτουργήσει με όρους αυτονομίας και να διεκδικήσει με αξιώσεις τη συμμετοχή της στο ανταγωνιστικό και απαιτητικό εμποροναυτιλιακό περιβάλλον της Μεσογείου. Πρόκειται για μία επιχειρηματική προσπάθεια των επτανησίων πλοιάρχων, πλοιοκτητών και εμπόρων, κυρίως, των Κεφαλλήνων, που συνέβαλε στο να μετεξελιχθεί η εμπορική τους ναυτιλία σε αξιόλογο περιφερειακό πάροχο μεταφορικών υπηρεσιών προς τρίτες χώρες, με εξειδίκευση στη μεταφορά χύδην φορτίων σιτηρών, αλλά και στο να αναδειχθεί το ίδιο το Ιόνιο Κράτος στην θέση ενός εκ των πλέον σημαντικών ναυτότοπων των μεσογειακών και, εν γένει, των ευρωπαϊκών θαλασσών, της εποχής των μέσων του 19^ου αιώνα.