Αγριαντώνη Χριστίνα
(επανέκδοση), Κατάρτι, Αθήνα 2010.
Τύπος: Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Επανέκδοση της μελέτης του 1986 που είχε εκδοθεί από το Ιστορικό Αρχείο της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδας, η μελέτη αυτή γραμμένη  με τα εργαλεία της εποχής της, στις δεκαετίες του 1970 και του 1980,  «την εποχή που κυριαρχούσε στο στερέωμα η γαλλική ιστοριογραφία (…) και ειδικότερα η οικονομική και κοινωνική ιστορία, που επιδίωκε να εντάσσει σχεδόν αξεδιάλυτα το οικονομικό μέσα στο κοινωνικό»,  επιχειρεί να απαντήσει σε  κεντρικά ερωτήματα της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης: Πώς οροθετείται στο χρόνο η ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας, ποια είναι τα ορόσημα και οι ρυθμοί της, ποιες οι κατακτήσεις και τα πισωγυρίσματα της;

 

«Το πρώτο μέλημα ήταν να αναζητηθούν τα μεγέθη και οι μεταβολές τους στο χρόνο, να προσεγγιστεί η ιστορική πραγματικότητα σε αριθμούς, όσο αυτό ήταν δυνατόν, να προσεγγιστούν οι διαφορετικές φάσεις και τα κρίσιμα σημεία καμπής. Αναπόφευκτα, η αντίστροφη πορεία στο χρόνο οδήγησε στην αρχή και η μελέτη εστίασε την προσοχή της στα πρώτα βήματα της ελληνικής βιομηχανίας που τοποθετούνται στο τελευταίο τρίτο του 19ου αιώνα. Αν όμως τα χρονικά όρια περιορίστηκαν, η θεματική χρειάστηκε να διευρυνθεί, και τα ερωτήματα για τη γέννηση και την εξέλιξη της βιομηχανίας να οργανωθούν σε προβληματισμό για τη διαδικασία εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα. Χρειάστηκαν αναδρομές σε χρόνους πιο μακρινούς και αλλεπάλληλες εκτροπές σε άλλους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, και ιδιαίτερα στον αγροτικό. (…) Η μελέτη επιχειρεί να οργανώσει το διαθέσιμο πληροφοριακό υλικό, ώστε να του δώσει τη μορφή μιας πρώτης, απαραίτητης, ποσοτικής υποδομής για την ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας, να σκιαγραφήσει τις γενικές γραμμές της εξέλιξης της κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής της, και να προτείνει ένα πλαίσιο για τη διερεύνηση του ευρύτερου φαινομένου της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα» (από τον πρόλογο στην α΄ έκδοση).

Παρά τα χρόνια που μεσολάβησαν από την α΄ έκδοση, η συγκεκριμένη μελέτη παραμένει αναγκαία για την κατανόηση του ελληνικού 19^ου αιώνα. Στην επανέκδοση έχει προστεθεί νέος πυκνός πρόλογος, στον οποίο εξετάζονται τα νοητικά πλαίσια παραγωγής του ιστοριογραφικού έργου αλλά και η "αδιαπραγμάτευτη ιδιαιτερότητα της ιστοριογραφίας".